های باباطاهر همدانی عرفانیات در دوبیتی(با تاکید بر عشق الهی، زهد و وحدت عرفانی)

باباطاهر همدانی یکی از مهم ترین عرفای قرن چهارم و پنجم هجری قمری است که قرن ها زندگی و هویتش در هاله ای از ابهام بوده است. با این وجود آنچه از کتابه ای تاریخی بر می آید، نشان از آن دارد که چنان شوریدگی و جذب های در حالات عرفانی او بوده که او را از عقلای مجانین دانسته اند. یکی از مهمترین آثار بر جای مانده از او، مجموعه ای از ابیاتی در قالب دوبیتی با لهجه لری یا فهلوی است. این اثر گرانقدر می تواند دریچه ای به افکار بلند باباطاهر باشد. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی به تبیین اصلی ترین دیدگاه های عرفانی موجود در دوبیتی های مشهور باباطاهر پرداخته شده است. با جستجو و تامل در این ابیات می توان دریافت که عرفان باباطاهر در اشعار وی حول محور مهم ترین مبانی عرفان و تصوف تا عصر خویش بوده است. عشق، اصلی ترین بحث اشعار باباطاهر بوده و محور اصلی عرفان او محسوب می شود. علاوه بر این مفاهیم دیگری چون زهد و رندی از مسایل محوری در دوبیتی های اوست. در این ابیات مشاهده می شود که رندی او، وی را به قلندران نزدیک ساخته و به علاوه حاکی از مقام والای او در زهد و عرفان است که نهایتا بابا را به انسانی کامل مبدل ساخته است. از این رو، در بسیاری مواقع ابیات از زبان انسانی کامل و در وصف حالات وی نقل می شود. علاوه بر این، عشق و حب الهی در این ابیات بیانگر نوعی وحدت است که گاهی از اشکال اولیه از وحدت وجود محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

عرفان ، عشق الهی ، زهد ، وحدت عرفانی ، باباطاهر