مکانیسم اثر ضدمیکروبی و سمیت نانوذرات فلزی

امروزه نانوذرات با گسترش فناوری نانو و کاربردهای مختلف آن در صنایع گوناگون بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. این ترکیبات که در انواع مختلف طبیعی و شیمیایی اصلاح شده موجود می باشند، به دلیل ویژگیهای منحصر به فردی چون نسبت سطح به حجم بالا، مساحت سطح ویژه، ایجاد اثرات کوانتومی، افزایش واکنش پذیری سطح و خواص شیمیایی و فیزیکی خاص خود به عنوان عوامل ضدمیکروبی توسعه یافته اند. نانو ذرات با واکنش با گروه تیول (- SH) پروتیین، کاهش نفوذپذیری غشا، نشت لاکتات دهیدروژناز از غشا سلولی، آسیب DNA ، استرس اکسیداتیو، اختلال در عملکرد غشای میتوکندری، تغییر در بیان ژن و تغییر مورفولوژی سلولی به مرگ سلولی میانجامند. با انتخاب صحیح ترکیب دو نانو ذره با یکدیگر، میتوان در جهت گسترش دامنه عملکرد آنها، کاهش سمیت و ... گام برداشت. از سویی دیگر، در کنار فواید و کاربردهای فراوان نانو ذرات و براساس نتایج مطالعات سم شناسی حضور این ترکیبات در محیط زیست میتوانند مخاطراتی را برای انسان و سایر جانداران در پی داشته باشد. نفوذ نانو ذرات در مغز، اثر بر سیستم عصبی مرکزی و سیستم گردش خون، اختلالات کروموزومی، تاخیر در بیرون آمدن از تخم، تغییر در ترکیب جمعیت میکروبی، مهار فتوسنتز و کاهش رشد ریشه گیاه از جمله اثرات سوء زیست محیطی این ترکیبات میباشند. براساس پژوهش های انجام شده در این حیطه و نگرانی های حاصل از نتایج اینمطالعات، اولا باید آموزشهای لازم به افرادی که با این ترکیبات کار می کنند داده شود، ثانیا چاره برای دفع و بی خطر سازی این ترکیبات اندیشید و در صورت بازیافت مورد استفاده مجدد قرار گیرند. تا بتوان با تولید ترکیباتی سبز (زیست سازگار) در جهت حفظ و تداوم محیط زیست گام برداشت.

کلیدواژه ها:

نانو ذره ، اثر ضد میکروبی ، مکانیسم اثر ، سمیت