بررسی خوراک های سنتی تهیه شده توسط جوامع محلی از گیاهان مرتعی (مطالعه ی موردی: بومیان مراتع زبرخان)

دانش بومی بخشی از سرمایهی ملی هر قوم است که از متن جوامع بشری برخاسته و در طول زمان و به کمک آزمون و خطاهای گوناگون، بر اساس تجربه و انطباق با فرهنگهای محلی و محیط زیست سازگار شده است. ثبت و جمع آوری این دانش اغلب بر عهده ی مردم نگاران میباشد که امری کاملا درگیر با مسایل اجتماعی و فرهنگی است و موضوع کار مردم نگاری و مردم شناسی است. غذاو تغذیه حوزه ای از پژوهش در مردم شناسی است که به بررسی ابعاد مختلف غذا و تغذیه در زندگی انسان میپردازد. یکی از وجوه اهمیت های پرداختن به علم مذکور مطالعه ی غذاهای بومی به عنوان یکی از حلقه های اطلاعاتی مهم در تبیین و علت شناسی الگوهای غذایی و چگونگی شکل گیری آنهاست. به این منظور با استفاده از روشهای قوم نگاری به ثبت و توصیف ابعاد فرهنگی و اجتماعی ناظر بر تغذیه اهالی و شیوه های مختلف طبخ خوراکهای محلی تهیه شده توسط بومیان مراتع زبرخان جمع آوری شد. در ابتدا گیاهان خودرو که توسط اهالی منطقه مورد استفادهی خوراکی قرار میگیرند را شناسایی نموده و اطلاعات مورد نیاز از جمله اسامی محلی گیاهان، میزان دسترسی، اندام های مورد استفاده ی گیاهان و نحوه ی بهرهبرداری و شیوه های متفاوت طبخ خوراکهای محلی از گیاهان با استفاده از مصاحبه ی باز و مشاهده ی مشارکتی مکتوب گردید. در مجموع 33 گیاه خوراکی شناسایی شده و شیوه ی طبخ 23 نوع غذا ثبت و مستند شد. نتایج این بررسی گواه این میباشد که بومیان سرشار از اطلاعاتی غنی درمورد گیاهان بومی و خودرو، شیوه های طبخ خوراکهایی که گیاهان بخش اصلی آن را تشکیل داده و یا به عنوان طعم دهنده واقع شده است، میباشند و این اطلاعات نسل به نسل و سینه به سینه تا کنون منتقل شده است که میتوان با استفاده از این اطلاعات با صرفه جویی در زمان و هزینه برای پیشبرد اهداف مربوط به موضوع استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

دانش بومی ، گیاهان خودرو ، غذاهای بومی ، مراتع زبرخان ، گیاهان بومی