تجزیه و تحلیل تغییرات کمی و کیفی آب زیرزمینی و ناهنجاری های اقلیمی موثر بر روند بیابان-زایی دشت گرمسار

یکی از بحران های اکولوژیکی که جهان امروز با آن درگیر شده است پدیده بیابانزایی است. اما، برای مهار آن نیاز به شناخت و درک صحیح از عوامل و فرآیندهای آن میباشد. این پژوهش در دشت آبرفتی گرمسار در استان سمنان صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش ایرانی IMDPA که جدیدترین روش ارزیابی پتانسیل بیابانزایی در مناطق خشک و نیمه خشک میباشد. با توجه به اهداف تحقیق، پایش و روند بیابانزایی دشت گرمسار از سال 1381 الی 1390 مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفت. پس از بررسی و ارزیابی های اولیه شاخص های دو معیار اقلیم و آب به عنوان مهمترین شاخص های موثر در بیابانزایی منطقه درنظر گرفته شد. برای معیار اقلیم 3 شاخص خشکی ترانسو، بارش سالانه و شاخص خشک سالی و برای معیار آب 2 شاخص افت آب زیرزمینی، هدایت الکتریکی درنظر گرفته شد. سپس براساس مدل به هر شاخص براساس تاثیر آن در بیابانزایی وزنی داده شد، همچنین با محاسبه میانگین هندسی از امتیاز شاخص ها و بهره گیری از نرم افزار GIS نقشه های روند وضعیت بیابانزایی مربوط به شاخصها برای هر سال تهیه گردید. از بین شاخصهای مطالعه شده در این دوره، چهار شاخص خشکی ترانسو، افت آب زیرزمینی، هدایت الکتریکی آب و شاخص بارش سالانه به ترتیب با ارزش عددی 3/81، 3/17، 3/11 و 3/09 بیشترین تاثیر و دو شاخص نسبت جذب سدیم، شاخص خشک سالی به ترتیب با ارزش عددی 1/17 و 1/63 کم ترین تاثیر را در بیابانزایی دشت گرمسار دارند. تجزیه و تحلیل معیارهای بیابانزایی در منطقه گرمسار نشان داد که در میان معیارهای مورد مطالعه، معیار آب بیشترین اثر را بر روی تخریب زمین و بیابانزایی از سال 1373 داشته است.

کلیدواژه ها:

روند بیابان زایی ، معیار آب و اقلیم ، شاخص ، IMDPA ، گرمسار