طراحی بازار تجارت انتشار کربن ایران با استفاده از روش نظریه بازی ها

آلودگی هوا و انتشار آلاینده های مخرب در سال های اخیر به یکی از مهمترین معضلات جامعه بشری در سراسر دنیا تبدیل شده است. در بین گازهای آلاینده جو، گازهای گلخانه ای مهمترین گروه گازهای آلاینده محسوب میشوند. گاز کربندی- اکسید به دلیل فراوانی انتشار، به عنوان مهمترین عضو گروه گازهای گلخانه ای در جهان شناخته میشود و به همین دلیل بررسی نحوه کنترل میزان انتشار آن از اهمیت به سزایی برخوردار است. در همین راستا سازمان های جهانی از سالها قبل اقدامات خود را در این جهت آغاز کردهاند؛ از جمله مهمترین این اقدامات میتوان به پیمان کیوتو اشاره کرد.کشور ایران با وجود چاه های نفت و گاز و استخراج روزانه از آنها و وجود پالایشگاه ها و نیروگاه ها از جمله کشورهای عمده انتشار گاز کربن دی اکسید محسوب میشود. در پژوهش پیشرو مکانیسم تجارت انتشار به عنوان جامع ترین مکانیسم کنترل و کاهش انتشار گازهای آلاینده، انتخاب و با به کارگیری نظریه بازی ها بازار تجارت انتشار کربن در ایران مدل سازی شد. به این منظور شش نیروگاه برق به عنوان بازیگران بازی انتخاب شدند، دیتا مربوط به آنها از سایت IEEE استخراج و بازی در قالب سهسناریو اجرا شد. در سناریو اول که سناریو پایه نیز میباشد، مقدار بهینه تولید نیروگاهها بدون اعمال هیچگونه محدودیت در انتشار آلاینده و صرفا با توجه به هدف حداکثرسازی سود هرکدام محاسبه شد. در سناریو دوم، برای هر نیروگاه محدودیت سقف انتشار آلاینده اعمال شد؛ به نحوی که به هر شرکت سهم مشخصی از مجوز انتشار اختصاص یافت، در این سناریو تخصیص مجوز بر اساس نرخ آلودگی هر نیروگاه انجام شد؛ و با در نظر گرفتن فروض مطرح شده مقادیر بهینه تولید مجددا محاسبه شد. در سناریو سوم که کامل ترین سناریو میباشد، علاوه بر محدودیت سقف انتشار، محدودیت هزینه نیز به مدل اضافه شد. به طوری که شرکت ها در ازای دریافت مجوز انتشار متحمل پرداخت هزینه خواهند شد. فروش مجوز انتشار در این پژوهش از مکانیسم حراج برخوردار است. از آنجایی که این مدلسازی اولین تلاش برای پیاده سازی بازار تجارت کربن در ایران میباشد به منظور جلوگیری از افزایش غیرمنطقی هزینه تولید برق و بروز پیامدهای اقتصادی ناشی از آن، تنها ده درصد مجوزها در قالب حراج کربن به فروش میرسد. بر اساس نتایج بدست آمده از مدلسازی، با اعمال سقف انتشار براینیروگاه ها میزان تولید تعادلی آنها در قالب بازی، کاهش مییابد و به همین دلیل و بر اساس مبانی نظری اقتصاد، در اثر کاهش تولید، قیمت برق افزایش خواهد یافت. همه اینها در شرایطی است که میزان انتشار آلاینده در حد مشخصی کنترل شده است.