استعاره های شناختی و تاثیر آن در ترجمه نهج‎البلاغه (مطالعه موردی خطبه جهاد در ترجمه های شهیدی و فیض الاسلام)

محققان در این مقاله با بررسی استعاره های مفهومی در خطبه جهاد میان متن نهج‎البلاغه به عنوان متن مبدا و دو ترجمه فارسی آن، از محمدجعفر شهیدی و علی نقی فیض الاسلام به عنوان متون مقصد، به‎ دنبال پاسخگویی به این پرسش‎ها هستند که چگونه تفاوت های فرهنگی بر ترجمه مفاهیم انتزاعی و یا تعابیر استعاره مفهومی اثر می گذارد نقش مترجم در ترجمه تعابیر استعاری چه بوده است لذا نویسندگان با در نظر گرفتن آنچه مندلبیت درباره ارتباط استعاره ها و الگوهای فرهنگی بیان کرده، استعاره های مفهومی را به دو دسته استعاره های مشترک و استعاره های خلاقه تقسیم‎بندی نموده اند و با استفاده از روش تحلیل استعاره، آن ها را در سه سطح زبانی، مفهومی و پردازشی بررسی کرده اند. نتایج به‎دست آمده نشان می‎دهد که مترجمان در ترجمه این خطبه به واسطه اشتراکات فرهنگی میان تمدن ایرانی و عربی در دامنه فرهنگ اسلامی، کمتر دچار لغزش و انحراف از زبان مقصد شده اند و در مقابل، هر دو مترجم در برخی موارد به واسطه رویکرد متفاوتی که در ترجمه داشته اند، از تعبیرهای زبانی متفاوتی در ترجمه مفاهیم استعاری مشترک و متفاوت استفاده کرده اند؛ بدین معنا که در ترجمه شهیدی دسته‎ای از استعاره های شناختی به‎کار رفته‎ که مترجم آن ها را به ‎واسطه رویکرد بلاغی و ادبی  به کار برده است، در حالی که در متن اصلی به‎کار نرفته است. فیض‎الاسلام نیز استعاره های خلاقانه‎ای به‎کار برده که در متن اصلی وجود ندارد و کاربرد آن به ‎دلیل رویکرد تفسیری و ساده‎‎سازانه مترجم است.

کلیدواژه ها:

استعاره‎ شناختی ، الگوی فرهنگی مندلبیت ، خطبه جهاد نهج‎البلاغه ، ترجمه شهیدی ، ترجمه فیض الاسلام