روش شناسی تفسیر معارج التفکر و دقایق التدبر

اساسا تفسیر، به دو شیوه ترتیبی و موضوعی نگاشته می شود که تفسیر ترتیبی خود دو گونه است: الف. بر اساس ترتیب مصحف موجود؛ ب. بر اساس ترتیب نزول. تفسیر بر اساس ترتیب نزول، اولین بار از امام علی† گزارش شده است. بعد از آن به وسیله دانشمندان اسلامی، همچون عبد القادر ملاحویش آل غازی (بیان المعاذی علی حسب ترتیب نزول)، محمد عزه دروزه ( التفسیر الحدیث ترتیب السور حسب النزول)، و مهدی بازرگان (پا به پای وحی) نگاشته شده است. جدیدترین تفسیر در این نوع، در سال 2000 میلادی، به وسیله عبد الرحمان حبنکه المیدانی، به نام معارج التفکر و دقایع التدبر در پانزده مجلد منتشر شده است. این تفسیر، فقط شامل سوره های مکی می شود و در آخر جلد پانزده، نویسنده شروع به تفسیر اولین سوره مدنی (بقره) می کند که عمر او کفاف نمی دهد و به طور مختصر آن را تفسیر و شرح می دهد. تفسیر وی، تفسیری است با رویکرد غالب اجتهادی _ عقلی که از روش های متعدد دیگری در تفسیر تدبری _ تحلیلی خود استفاده کرده است، از جمله تفسیر قرآن به قرآن، روش روایی، فقهی، علمی، بیان مباحث تاریخی، سوال و پاسخ، نقد و انتقاد به مفسران، آوردن اقوال مفسران و ... که کمک می کند تفسیری تقریبا خوب و کامل ارائه کند. برخی از پژوهش گران جدید نیز این حرکت را آغاز کرده اند و نمی توان گفت این شیوه، ابتکار مستشرقانی چون نولدکه و بلاشر بوده است. در این پژوهش، روش تفسیری معارج التفکر و دقایق التدبر بررسی شده است

کلیدواژه ها:

تفسیر ، ترتیب نزولی ، حبنکه المیدانی ، معارج التفکر و دقایق التدبر