ارزیابی میزان تبخیر آب های زیرزمینی از دشت دهگلان توسط مدل پویایی سیستم و شبکه عصبی GMDH

امروزه ارزش آب، خصوصا در مناطق هیدرولوژیکی نیمه خشک بر کسی پوشیده نیست. ارزیابی سیستم منابع آب و چرخه هیدرولوژیکی و شناخت مولفه های آن در خصوص ارزش گذاری آب امری مهم به نظر می رسد. در تحقیق حاضر حوضه و دشت دهگلان که در شرق استان کردستان واقع شده و مصرف آبی این منطقه هیدرولوژیکی عمدتا متکی بر مصرف آب زیرزمینی می باشد، برگزیده شده است. عموما میزان تبخیر آب های زیرزمینی مورد ارزیابی واقع نمی شود و سنجند ههایی برای آن تعبیه نمی گردد. به منظور ارزیابی این مولفه از چرخه هیدرولوژیکی، با توجه به محدودیت داد ههای موجود و کمک از سایر داده های مشاهداتی، دو مدل که به شکل منحصر مربوط به سیستم های پیچیده بوده و رفتار غیرخطی را مدنظر دارند توسعه داده شده است. به این ترتیب که از مدل VENSIM روش پویایی سیستم را دنبال کرده و به کمک مدل MATLAB که در آن کدهای مربوطه نوشته شده است مدل شبکه عصبی GMDH مورد بهره برداری قرار گرفته است. در مدل مربوط به پویایی، پارامترها و مولفه های هیدرولوژیکی با توجه به ارتباط علی معلولی مدل شده و مدل شبکه عصبی نیز با توجه به گروه داده های ورودی که از جنس داده های هیدرولوژی می باشند، قانون نهفته بین ارتباط آن ها با تبخیر آب زیرزمینی برآورد نموده است. در نهایت مدل های کالیبره شده را با توجه به معیار ریشه مجذور خطاها مورد ارزیابی قرار داده که نتایج اختلاف چندانی را بین این دو مدل شبیه ساز نشان نمی دهد.

کلیدواژه ها:

پویایی سیستم ، بیلان آب زیرزمینی ، شبکه عصبی ، GMDH