بررسی مفهوم مکان در راستای باززنده سازی حس مکان از منظر پدیدارشناسی (نمونه موردی: محله تاریخی شاه سلیمان اردبیل، شیخ صفی الدین اردبیلی)

در شناخت و تجربه حسی افراد به سبب ارتباط با ارزش ها، ذهنیت و گذشته تاریخی می تواند سبب ایجاد پویایی در خلق فضا شود. این عمل با تعریف و تقویت علائم و نشانه های مکان و به طور خلاصه در راستای تبدیل فضا به مکان امکان پذیر می باشد. یکی از رویکردهای مرتبط در بررسی مولفه های تاثیرگذار در ارتقای فضا به مکان، رویکرد پدیدارشناسی است که در پژوهش حاضر در راستای شناخت عوامل مکان ساز و تاثیر آن بر حس مکان در محله تاریخی شاه سلیمان اردبیل به کار برده شده است. محله شاه سلیمان به جهت قرارگیری در بافت تاریخی شهر اردبیل و همجواری با آثار و بناهای شاخصی چون بقغه شیخ صفی الدین اردبیلیف مسجد جامع، مرقد شاه اسماعیل اول، بازار اردبیل، سردر عالی قاپو، در متن زندگی شهروندان قرار دارد و به جهت ارتباط با حافظه تاریخی آنان می تواند به عنوان نمونه ای مناسب دربررسی مفهوم مکان از منظر پدیدارشناسی به کار برده شود. در این راستا فرض بر آن است که رویکرد پدیدارشناسانه به مفهوم فضا و مکان می تواند در تقویت حس مکان در بافت تاریخی محله شاه سلیمان اردبیل موثر واقع شود. هدف از این پژوهش شناخت مولفه های مکان ساز جهت ارتقای فضا به مکان به منظور بررسی حس مکان در محله تاریخی شاه سلیمان اردبیل از منظر پدیدارشناسی است. روش تحقیق پزوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با رویکرد پدیدارشناسی به بررسی مفهوم مکان می باشد. رویکرد یاد شده در تبیین مدل مفهومی پزوهش و اتخاذ مولفه های نهایی تحقیق جهت انطباق با محدوده مورد بررسی به کار رفته است. جهت مطالعه و بررسی مولفه های پژوهش در محله شاه سلیمان اردبیل بخشی از پژوهش به روش پیمایشی و تنظیم پرسشنامه و پرسش از شهروندان و مخاطبان محدوده شاه سلیمان انجام شده است تا بررسی مفهوم مکان از منظر مخاطبان فضا با دقت بیشتر مورد ارزیابی قرار گیرد. گردآوری اطلاعات از مطالعه اسناد و کتب و نیز به صورت پیمایشی و تنظیم پرسشنامه صورت گرفته و در تحلیل های آماری پژوهش نیز از نرم افزار Spss 20 استفاده شده است. نتیجه پژوهش حاضر بیانگر آن است که در تقویت حس مکان در نگرشی پدیدارشناسانه به مفهوم مکان، پیوند با گذشته تاریخی، هویت، جنبه های ذهنی و تجارب فردی در کنار هماهنگی ساختار و عناصر کالبدی در محله تاریخی شاه سلیمان اردبیل از جمله مولفه های تاثیرگذار در ایجاد حس مکان در پرسش از شهروندان می باشند.

کلیدواژه ها:

پدیدارشناسی مکان ، حس مکان ، مفهوم مکان ، محله تاریخی شاه سلیمان اردبیل