جایگاه انگیزه و سوء نیت خاص در جرایم

انگیزه تقویت افراد برای دست یابی به سطوح بالای عملکرد و غلبه بر موانع برای تغییر می باشد. انگیزه، عامل کنترل کننده راهنمایی، کنترل و پایداری در رفتار انسانی است. بر اساس اهمیت انگیزه، نشان داده اند که افرادی که انگیزه شغلی زیادی دارند، تعهد شغلی بیشتری نیز خواهند داشت، از طرف دیگر، افرادی که احساس تعهد بیشتری نسبت به شغل خود دارند، حتی اگر همه چیز آن طور که می خواهند پیش نرود، اثر این مسئله کمتر می شود. و همچنین انگیزه در علوم روان شناسی و جرم شناسی هم مورد مطالعه قرار گرفته است، و به عبارت است از؛ تمایل و شوق برای ارتکاب جرم در مجرم، به نحوی که مجرم برای رسیدن به آن تصمیم به ارتکاب جرم می گیرد. انگیزه و سوءنیت عام از این جهت که عنصر معنوی می باشند شبیه یکدیگر هستند، اما تفاوت هایی با هم دارند؛ زیرا قصد مجرمانه رکنی از ارکان سه گانه جرم است اما انگیزه خارج از ارکان جرم می باشد و در مقام رسیدگی به جرایم باید دقت فراوان مبذول داشت تا انگیزه ارتکاب جرم با قصد مجرمانه اشتباه نشود.رابطه بین انگیزه سوء و سوءنیت خاص را می توان رابطه عموم خصوص مطلق دانست. با این توضیح که هرگاه انگیزه مجرمانه خاصی را قانونگذار جزء ارکان جرم قرار داده باشد، سوءنیت خاص تلقی می شود. انگیزه شرافتمندانه و انگیزه ای که جزء ارکان جرم نیست با سوءنیت رابطه ای ندارد. در بسیاری از مواد قانونی که قصد خاصی برای تحقق جرم پیش بینی شده است، در حقیقت مصادیقی از انگیزه هستند، هرچند ممکن است با نام سوءنیت خاص یا نام دیگری از آنها یاد شود. در حقوق جزا اصل بر این است که انگیزه در تحقق جرم و تعیین نوع میزان مجازات هیچ تاثیری ندارد و این به جهت دلایلی چون حفظ مصلحت اجتماع و تقدم آن بر منافع فردی است. لذا این پژوهش با روشی تحلیلی و توصیفی تلاش می کند تا مفهوم و معیارهای تفکیک انگیزه و سونیت خاص در جرایم در فقه و حقوق موضوعه ایران مورد واکاوی قرار داده و از این رهگذر به نتایج مورد نظر دست یابد .

کلیدواژه ها:

انگیزه ، سوءنیت عام ، سوء نیت خاص ، جرم ، فقه و حقوق موضوعه