تحلیل قوم نگارانه نقوش سنتی خالکوبی بانوان خوزستان

خالکوبی پدیده فرهنگی و مردم شناختی بسیار عمومی و ریشهداری در میان فرهنگهای بشری است. منابع موجود نشان می-دهند که این پدیده ی همه گیر از سویی می تواند بازنمای ویژگی های فرهنگی و اقلیمی و مردم شناختی هر منطقه باشد و نیز می توان از آن به مثابه شاهدی برای رصد تغییرات فرهنگی نیز بهره برد. منطقه خوزستان ایران زمین با پیشینه فرهنگی چندهزارساله از تنوع قومیتی و زبانی چشمگیری برخوردار است که بستر همزیستی فرهنگی و اجتماعی طوایف و مردمان مختلفی از ترک و لر و فارس و عرب را در کنار یکدیگر فراهم آورده است. این فرهنگ های خاستگاه های قومی متمایز و طبعا آیین ها و رسوم متفاوتی نیز دارند.پژوهش حاضر مبتنی بر همین تنوع قومی زبانی کوشش داشته است تمایزهای فرمی مضمونی و معنایی را در نقوش خالکوبی سنتی زنان این منطقه شناسایی و دسته بندی کند و از این راه به تفسیر نسبت این تمایزها در بعد فرهنگی بپردازد؛ برای نیل به پاسخ این پرسش، با رویکرد مردم شناسانه، 23 مصاحبه عمیق با زنان با سن 50 سال و بالاتر منطقه که ساکن حوزه های غیرشهری بودند صورت گرفته و از این طریق ویژگی ها، معانی و کارکردهای این نقوش موضوع پرسش قرار گرفته اند. نتایج و یافته های پژوهش نشان دادند که برخلاف ادبیات موجود، تمایزهای مشخص قومی و زبانی چندان در میان نقوش خالکوبی سنتی زنان وجود ندارد و همچنین کارکردهای سنتی عنوان شده در ادبیات پژوهش برای خالکوبی در این منطقه، خصوصا درمان و حادو و حرز و طلسم حتی در دهه های نخست قرن 14 هجری شمسی نیز چندان موضوع باور و رواج نبوده است و بیشتر به صورت داستان ها و روایت های فرهنگی در افواه جاری بوده است.

کلیدواژه ها:

خالکوبی ، نقوش سنتی ، فرهنگ بصری ، خوزستان