هوتک و دگار سنتی در جمع آوری آب باران در بلوچستان جنوبی

در بلوچستان جنوبی عموما در دو فصل زمستان و تابستان باران می بارد و سطح این منطقه از تشکیلات غیر قابل نفوذ مانند مارن و سیلتستون با ضخامت نسبتا زیاد پوشیده شده است و آبی که بر سطح زمین می بارد نمی اتوند در آن نفوذ کند و کلیه نزولات جوی یا تبخیر شده ویا به صورت جریان سطحی از دسترس خارج می شود و همچنین الگوی نامناسب بارش نیز در مناطق خشک ونیمه خشک سبب سیل و فرسایش در منطقه می شود. با توجه به کارآمدی روش های بومی در مدیریت آب وخاک، مردم بومی با تکیه بر دانش بومی و روش های سنتی توانسته اند سازه هایی بنا کنند که به خوبی سیل ها را مهار و از آن بهره برداری نمایند. یکی از این روش ها ایجاد سامانه های هوتک و دگار می باشد.سامانه آبگیر عبارت است از حوضه آبخیز کوچک که رواناب داخل ان به انتهای حوضه هدایت و از آن استفاده می شود، دگار زمینی است کاملا مسطح که به صورت سیلاب کشت می شود وهوتک به مثابه اب انبار عمل کرده و به جمع آوری ناشی از بارندگی فصلی برای مصارف گوناگون و تامین آب شرب احشام و انسان احداث می شوند. سامانه دگار و هوتک اغلب در کنار هم می باشد این مقاله می کوشد تا با بیان مشخصات سامانه هوتک و دگار نقش آن را در مدیریت جامع منابع آب حوضه های آبخیز و سازگاری با خشکسالی کشاورزی بیان کند.

کلیدواژه ها:

دگار ، روش های سنتی تامین آب ، سطوح آبگیر ، سیستان و بلوچستان ، هوتک