تبیین گسترش پهنه فرهنگی دالما در دوره مس و سنگ(هزاره پنجم ق.م) در شمال غرب و غرب ایران بر اساس شواهد و مدارک نویافته باستان شناسی

در ایران یکی از پهنه های فرهنگی دوران مس و سنگ (هزاره پنجم ق.م) ،در حوضه شمال غرب و غرب ایران با سنت سفالینه های دالما شناخته میشود.این فرهنگ دارای گسترش در دیگر نقاط میباشد.نتایج کاوشهای باستان شناسی تپه قشلاق منجر به کشف یکی از مراکز این فرهنگ در پسکرانه های شرق زاگرس مرکزی( شهرستان بیجار )گردید.بر اساس تاریخگذاری مطلق صورت گرفته تپه قشلاق با ارتفاع چهارده متر ، از 5500 ق.م تا 3600 ق.م بلاوقفه مورد استقرار گرفته بود ،که کهن تر از تپه دالما 4200) ق.م) با ارتفاع سه متر در حوزه دریاچه ارومیه میباشد.یکی از ویژگیهای این دوره پراکندگی خاص سفالینه های آن است. این فرهنگ دارای پراکنش مواد فرهنگی خاص خود در نقاط مختلف است که در خارج از مرزهای ایران در قفقاز، آناتولی و بین النهرین نیز یافت شده است.ما در این مقاله سعی در تبیین گسترش این فرهنگ میباشیم. نتایج کاوشهای باستان شناسی تپه قشلاق ،اطلاعات ارزنده ای در خصوص دوره مس و سنگ قدیم(فرهنگ دالما ) در هزاره پنجم ق.م ارائه داد که به بررسی ، تببین و نحوه فرایند این گسترش میپردازیم.

کلیدواژه ها:

فرهنگ دالما ، هزاره پنجم ق.م ، دوره مس و سنگ ، زاگرس مرکزی.