جریان شناسی ادبیات داستانی مهاجرت ایرانی

در دهه های اخیر، روند مهاجرت ایرانیان و به ویژه نویسندگان و نشر آثار مهاجران شکل ویژه ای یافته است. حضور نویسندگان و شعرا در خارج از کشور و تولید متن ادبی، گرایش ها، جریان ها و رویکردهای ادبی خاصی را در بیرون از مرزهای کشور پدید آورده است. آثار ادبی برون مرزی با عنایت به شاخصه ها و ویژگی هایی که برخی از منتقدان برشمرده اند، تعابیر متفاوتی دارد. مسیله نویسنده و چگونگی رفتن یا زمان بودن او در خارج از کشور و محتوای اثر او از دلالت های مهمی تلقی می شود تا کاری ذیل عنوان خاصی تعریف و طبقه بندی گردد. همچنین داستان نویسی برون مرزی در جریان های مشخصی قابل دسته بندی است. در مقاله حاضر داستان نویسی مهاجرت ایرانی، در قالب جریان های عمده سیاست محور، هویت محور و داستان نویسی زنان تحلیل شده است. داستان نویسی سیاسی در دهه 60 و تا اواسط دهه 70 پربسامدترین جریان است. این جریان زیرسایه گروه ها و فعالیت های سیاسی پدید می آید و به مسیله انقلاب و مسایل پیرامون آن توجه می کند. از نیمه دهه 70 به بعد جریان هویت اندیش غلبه می یابد. در این جریان مضامینی نظیر تفاوت های سرزمین مادری و سرزمین دیگری و نحوه مواجهه مهاجران با دنیای جدید در قالب روایت های هویت اندیش برجسته می شود. نویسندگان زن نیز در مهاجرت بسیار بوده اند و در حوزه داستان، با نگاهی زنانه به روایت زندگی زنان مهاجر و مسایل آنها پرداخته اند. در داستان نویسی زنان نحوه مواجهه زن با دنیای جدید و نیز مسایل آنها در جامعه ایران از موضوعات عمده روایت هاست.

کلیدواژه ها:

ادبیات مهاجرت ، جریان شناسی ادبی ، هویت اندیشی ، داستان سیاسی ، داستان نویسی زنان