فرایندهای واژه آفرینی در زبان زندان و ارتباط آن با متغیر جنسیت

مطالعه زبان زندان و واژه ها و اصطلاحات رایج در این زبان از نقطه نظر جامعه شناختی، روان شناختی، زبان شناختی و جرم شناختی دارای اهمیت است. در پژوهش پیش رو می کوشیم جنبه ساختواژی این زبان را مورد توجه قرار داده و مهم ترین فرایندهای واژه آفرینی در زبان زندان را بر اساس تفکیکی که بوی (۲۰۰۷) میان فرایندهای واژه سازی و واژه آفرینی قائل می شود، بررسی کنیم. برای گردآوری داده های پژوهش از روش های مشاهده عینی و مصاحبه با زندانیان استفاده شده است. این داده ها شامل ۶۱۵ اصطلاح رایج در زبان زندانیان مرد و ۴۹۶ اصطلاح رایج در زبان زندانیان زن است (مجموع ۱۱۱۱ مورد) که در مجموع ۱۶۷ مورد از آنها حاصل فرایندهای واژه آفرینی هستند. تعداد کل زندانیانی که مورد مصاحبه قرار گرفتند ۷۰ نفر بود؛ از این تعداد، ۲۰ نفر آنها زن و همگی از زندان شهر ری بودند، ۵۰ نفر آنها مرد و از چهار زندان رجایی شهر، قزل حصار، فشافویه و تهران بزرگ بودند. یافته های پژوهش بیانگر آن است که در زبان زندان هشت فرایند واژه آفرینی کاربرد دارد که عبارتند از: (۱) گسترش استعاری؛ (۲) ابداع (یا نوواژه سازی)؛ (۳) دوگان سازی (یا تکرار)؛ (۴) کوتاه سازی؛ (۵) وام گیری واژگانی؛ (۶) ترخیم؛ (۷) آمیزش؛ (۸) سرواژه سازی. پس از ارزیابی ارتباط کاربرد این فرایندها با متغیر جنسیت مشخص شد که ارتباط معناداری میان این دو مشاهده می شود و عامل جنسیت بر میزان استفاده زندانیان زن و مرد از این فرایندها تاثیر دارد.

کلیدواژه ها:

زبان زندان ، واژه آفرینی ، واژه سازی ، گسترش استعاری ، نوواژه سازی