اقتصاد رسانه و اقتصاد پلتفرمی، فرصت ها و چالش های آینده

اقتصاد رسانه و اقتصاد پلتفرمی هر دو مفهوم مرتبط با تحولاتی هستند که در عصر دیجیتال و با ظهور اینترنت و فناوری های مرتبط با آن رخ داده اند.
اقتصاد رسانه به مطالعه رابطه بین رسانه ها و اقتصاد می پردازد. در این رابطه، رسانه ها به عنوان یک صنعت و یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در اقتصاد مورد بررسی قرار می گیرند. این شامل موضوعاتی مانند تولید، توزیع و مصرف محتواهای رسانه ای، تاثیر رسانه ها در تبلیغات و بازاریابی، نقش رسانه در توسعه اقتصادی و اشتغال و همچنین تاثیر رسانه در تغییرات اجتماعی و فرهنگی است.
اقتصاد پلتفرمی به معنای تغییراتی در نحوه عملکرد اقتصاد است که با ظهور پلتفرم های دیجیتالی مانند اوبر، ایربی ان بی، امازون و غیره رخ داده است. در این نوع اقتصاد، پلتفرم ها به عنوان واسطه ای بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان عمل می کنند و تاثیر زیادی بر بخش های مختلف اقتصادی دارند. برخی از ویژگی های اقتصاد پلتفرمی شامل اشتراک گذاری اقتصادی، افزایش تاثیر و اهمیت داده ها، ایجاد اقتصادی بر اساس خدمات و نه محصولات و تغییر در مدل کسب و کار سنتی به مدل کسب و کار مبتنی بر پلتفرم است. به طور کلی، هر دو مفهوم اقتصاد رسانه و اقتصاد پلتفرمی نشان می دهند که با تغییرات فناوری و روند دیجیتالی شدیدی در اقتصاد و رسانه ها روبرو هستیم. این تحولات زمینه ساز تغییرات بزرگی در روابط اقتصادی و اجتماعی است و تاثیرات زیادی را در زندگی روزمره ما دارند.

فرصت ها:
۱. دسترسی به بازارهای جدید: با ظهور اینترنت و پلتفرم های دیجیتال، رسانه ها و شرکت ها توانسته اند به بازارهای جدیدی دسترسی پیدا کنند و محصولات و خدمات خود را به مشتریان جدیدی عرضه کنند.
۲. افزایش ارتباطات: فناوری رسانه و پلتفرم ها امکان ارتباط و تعامل بین افراد را بهبود بخشیده اند و این امر می تواند فرصت های جدیدی را برای تبلیغات و بازاریابی فراهم کند.
۳. مدیریت بهتر داده ها: رسانه ها و پلتفرم ها با جمع آوری و تحلیل داده ها می توانند به شناخت بهتری از رفتار مشتریان و نیازهای آن ها دست پیدا کنند و با توجه به این داده ها، خدمات و محصولات بهتری را ارائه دهند.
چالش ها:
۱. مسائل حفظ حریم خصوصی: جمع آوری داده ها و تحلیل آن ها می تواند به مسائل حفظ حریم خصوصی و نگرانی های امنیتی منجر شود که نیاز به تدابیر مناسب و حفاظت داده ها را ایجاب می کند.
۲. رقابت شدید: رشد سریع پلتفرم ها و رسانه های دیجیتالی منجر به رقابت شدیدی در بازار شده است. این رقابت ممکن است برای برخی شرکت ها چالش هایی را ایجاد کند تا بتوانند در بازار رقابت کنند.
۳. تغییر نیازها و عادات مشتریان: با تغییرات فناوری و عوامل دیگر، نیازها و عادات مشتریان نیز تغییر می کنند. بنابراین، رسانه ها و پلتفرم ها باید به تغییرات رفتار مشتریان پاسخ دهند و خدمات و محصولات خود را به تطبیق دهند.

دکتر هومن قاپچی فوق دکترا مدیریت رسانه و علوم شناختی دانشگاه تهران
به طور کلی، این تحولات در اقتصاد رسانه و اقتصاد پلتفرمی فرصت ها و چالش های منحصر به فردی را به همراه دارند. برای بهره برداری از فرصت ها و مواجهه با چالش ها، شرکت ها و صنعت های رسانه و پلتفرم باید خلاقیت و نوآوری را در مدل کسب و کار خود در نظر بگیرند و با تغییرات رو به رو شوند.

افق 2050، اقتصاد رسانه و اقتصاد دیجیتال را با چالش ها و فرصت های جدیدی مواجه خواهد کرد. البته، پیش بینی دقیق در مورد آینده همیشه دشوار است و بسیاری از عوامل و تغییرات غیرقابل پیش بینی هستند. با این حال، می توانیم تعدادی از مسیرها و روندهای محتمل را بررسی کنیم:
۱. تحولات فناورانه: احتمالا تکنولوژی های جدیدی مانند هوش مصنوعی، واقعیت افزوده، شبکه های پنجم جهانی (5G) و دیگر فناوری ها در آینده اقتصاد رسانه و دیجیتال نقش مهمی خواهند داشت. ممکن است شاهد تغییرات عمده ای در رسانه ها، ارتباطات و تولید محتوا باشیم.
۲. تغییر در الگوی مصرف و تبلیغات: با تغییر در رفتار مصرفی مردم و افزایش استفاده از پلتفرم های دیجیتال، تبلیغات و بازاریابی نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. شرکت ها باید روش های جدیدی را برای جذب و نگه داشت مشتریان در دنیای دیجیتال بیابند.
۳. تغییرات در مدل کسب و کار: مدل کسب و کار پلتفرم ها و رسانه ها ممکن است در آینده به شکلی دیگری تغییر کند. ممکن است شاهد افزایش تعداد شرکت های استارتاپی و کسب و کارهای مبتنی بر اشتراک (اقتصاد اشتراکی) باشیم.
۴. تحول در محتوا و ساختار رسانه ها: با افزایش استفاده از پلتفرم های دیجیتال، محتواهای آنلاین و مدل های تولید محتوا نیز تغییر خواهند کرد. ممکن است شاهد افزایش محتواهای تعاملی، محتواهای تولید شده توسط کاربران و رسانه های جدید باشیم.
۵. تغییرات قوانین و مقررات: با توجه به تحولات سریع در عرصه رسانه و دیجیتال، قوانین و مقررات نیز باید با تغییرات جدید همراه شوند. این قوانین ممکن است در حفظ حقوق کاربران، حفظ حریم خصوصی و سایر جنبه های اقتصادی و اجتماعی مرتبط با رسانه و دیجیتال تعیین کننده باشند.
همچنین، به دلیل پیچیدگی و تاثیرات متقابل عوامل مختلف، ممکن است این تغییرات در طول زمان تغییر کنند و نیاز به تجزیه و تحلیل مداوم داشته باشند. در نهایت، آینده اقتصاد رسانه و دیجیتال بسته به عوامل فناوری، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی متنوعی که در آینده شکل خواهند گرفت، قابل پیش بینی خواهد بود.

دکتر هومن قاپچی فوق دکترا مدیریت رسانه و علوم شناختی دانشگاه تهران