وبینار تخصصی "داده های از دست رفته در پارادوکس اطلاعات سیاهچاله" با سخنرانی دکتر یونس یونسیان در دانشگاه شهید بهشتی

سمینار با عنوان داده های از دست رفته در پارادوکس اطلاعات سیاهچاله در قالب وبینار با سخنرانی دکتر یونس یونسیان محقق و پژوهشگر حوزه مطالعات نوستالژیا و دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران و کارشناس پژوهش و فناوری دانشگاه صنعتی شاهرود برگزار می شود. این سمینار که از طرف آزمایشگاه دانش شناسی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی برگزار می گردد، نخستین سمینار کشور با محوریت موضوع بنیادین پارادوکس اطلاعات سیاهچاله در حوزه رشته علم اطلاعات و دانش شناسی می باشد که از جهت توجه به بنیان های بینارشته ای موضوع می تواند برای متخصصان فیزیک کوانتوم و علم اطلاعات و داده و دیگر علاقمندان به موضوعات بینارشته ای و به روز مفید باشد.

وبینار داده های از دست رفته پارادوکس اطلاعات سیاهچاله توسط آزمایشگاه دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی برگزار می شود. سخنران این وبینار دکتر یونس یونسیان، دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی خواهد بود. زمان وبینار: چهارشنبه 29 فروردین 1403 ساعت 19-20 است. لینک ورود به وبینار از طریق آدرس http://194.225.24.96/lms18-14 می باشد.

پارادوکس اطلاعات بخشی از یک مسئله ی بزرگ تر را تشکیل می دهد و سیاه چاله ها خودشان همان مسئله ی بزرگ حل نشده هستند و جامعه فیزیک هیچ گاه نتوانسته است به صورت اساسی آن ها را توضیح دهد. دلیل اینکه مسئله ی سیاه چاله ها هنوز هم حل نشده باقی مانده، این است که در مرکز سیاه چاله، ریاضیات از بین می روند و بی کاربرد خواهند بود؛ حتی معادلات نظریه ی نسبیت عام اینشتین نیز پیش بینی کرده اند که خمیدگی فضا-زمان می تواند به صورت بی نهایت باشد. استفان هاوکینگ کشف کرد که یک سیاه چاله به صورت مطلق سیاه نیست و از خود نور ساطع می کند، انرژی خود را از دست می دهد و در نهایت از بین می رود. در نزدیکی یک سیاه چاله، گرانش به حدی قدرتمند است که هر چیزی را به سمت خود می کشد، حتی نور توانایی فرار از این نیروی عظیم را ندارد. استفان هاوکینگ اعلام کرد که اگر نیمی از یک جفت ذره توسط سیاه چاله بلعیده شود، ذره دیگر از طریق تابش، از سیاه چاله خارج می شود و به فضا بازمی گردد و در هنگام خروج، مقدار کمی انرژی از سیاه چاله را می رباید. این پدیده با نام “تابش هاوکینگ” شناخته می شود و در محیط آزمایشگاه مشاهده شده است. اگر این چنین است، چرا به این غول های گرانشی، سیاه چاله گفته می شود؟ در اینجا، چگونگی به وجود آمدن تابش هاوکینگ نگران کننده نیست؛ چرا که تابش هاوکینگ حتی برای فیزیک دانان نیز قابل درک نیست. تابش ذرات نور از دل یک سیاه چاله در قالب تابش هاوکینگ، با حفظ اطلاعات تناقض دارد. اگر سیاه چاله بخار شود، اطلاعات را نیز با خود از بین می برد؟

اطلاعات کجا می روند؟

در مکانیک کوانتومی، حرکت ذرات به وسیله ی تابع موج توصیف می شود. در ریاضیات، تابع موج را با بردار مختلطی نشان می دهند که تعداد عناصر آن ممکن است مشخص، حقیقی یا بی نهایت باشد. در مکانیک کوانتومی، تابع موج، تمامی حالات شناخته شده ی یک ذره در فضا را در بر می گیرد. اگر شما یک ذره را به سیاه چاله نزدیک کنید و آن را در اختیار گرانش سیاه چاله بگذارید، ذره به درون سیاه چاله کشیده می شود؛ اما تابع موج سیاه چاله نمی تواند با توجه به این رویداد تغییر کند و اطلاعات ذره را همچنان حفظ کند. بنابراین، نوری که در قالب تابش هاوکینگ پس از این رویداد ساطع می شود، اطلاعات ذره را با خود به همراه ندارد. توضیحات بسیار گیج کننده به نظر می رسند؛ اما خلاصه ی بحث این است که اگر یک ذره توسط گرانش قدرتمند سیاه چاله جذب شود، تمام اطلاعات آن ذره از بین می روند.

از طرفی دیگر، مکانیک کوانتومی بیان می کند که می توان اطلاعات مربوط به ذره را با استفاده از تابع موج سیاهچاله یا تابع موج نور ساطع شده در اثر تابش هاوکینگ، مجددا بازیابی و رمزگشایی کرد.

فیزیک دانان چندین سال است که در مورد این موضوع به بحث و تبادل نظر می پردازند و به این نتیجه رسیده اند که اطلاعات می توانند به روش های مختلفی پس از ورود ذره به سیاه چاله حفظ شوند؛ اما اینکه اطلاعات در کجا و چگونه حفظ می شوند، هنوز جای بحث دارد. در این میان، یکی از افراد ایده ی جالبی را با دیگران به اشتراک گذاشته است و در مورد تاخیر در بازیابی اطلاعات صحبت می کند. وی می گوید که یک سیاه چاله در طول حیاتش تا زمانی که به مرگش نزدیک می شود، دائما تابش هاوکینگ را تجربه می کند. وقتی که سیاه چاله از بین می رود و به بخار تبدیل می شود، یک تابش قدرتمند خواهد داشت که از هر نظری (اطلاعاتی و غیره) به تابش های پیشین وابسته است.